POŠTOVANJE I ZADOVOLJENJE EKOLOŠKIH STANDARDA SU PREDUSLOV USPJEŠNE I PRAVEDNE ENERGETSKE TRANZICIJE

Prije svega, realizacija projekta ekološke rekonstrukcije jeste preduslov daljeg rada TE Pljevlja u pogledu zadovoljenja ekoloških standarda, propisanih nacionalnom i evropskom regulativom, prije svega Direktivom 2001/80/EC (Direktiva o velikim ložištima), Direktivom 2010/75/EU (Direktiva o industrijskim emisijama), i nacionalnim Zakonom o industrijskim emisijama ("Službeni list CG", br. 17/2019 od 19.3.2019).

U slučaju odustajanja od ekološke rekonstrukcije, shodno odgovarajućim odlukama Agencije za zaštitu životne sredine o postupku oduzimanja integrisane dozvole, neminovno bi došlo do gašenja TE Pljevlja.

Sami radovi na ekološkoj rekonstrukciji, između svih ostalih aktivnosti, obuhvataju:

• izgradnju sistema za odsumporavanje,
• izgradnju sistema za denitrifikaciju,
• unapređenje rada elektrofilterskog postrojenja,
• izgradnju sistema za tretman otpadnih voda i
• rekonstrukciju unutrašnjeg sistema transporta pepela i šljake.

Odlukom (EU) 2017/1442 propisani su zaključci o najboljim raspoloživim tehnikama (NRT-i) referentni za utvrđivanje uslova dozvola za postrojenja obuhvaćena poglavljem II Direktive 2010/75/EU  i upravo su ove granične vrijednosti obuhvaćene obimom projekta ekološke rekonstrukcije TE Pljevlja kao postojećeg postrojenja, iako kao takve još uvijek nisu obavezujuće.

Potencijalni radovi u iznosu od 15 miliona nisu povezani sa članicama konzorcijuma firmama BB Solar i Bemax, već se radi o stručno specijalističkim radovima na rekonstrukciji kotlovskog postrojenja za koje se očekuje da budu izvedeni od strane renomiranog međunarodnog izvođača.

Što se tiče ekonomske opravdanosti projekta, podsjećamo javnost na ranije objavljene podatke, prema kojima bi obustavljanje rada TE na 12 mjeseci (01.06.2021 – 01.06.2022) proizvele trošak od 158 miliona evra (109 miliona za uvoz električne energije i 49 miliona za fiksne troškove TEP-a), dok bi obustavljanje rada na 18 mjeseci (01.06.2021 – 31.12.2022) proizvele trošak od 234 miliona evra (160 miliona za uvoz električne energije i 74 miliona za fiksne troškove TEP-a). Cijene za uvoz, relevantne za naš sistem, definišu se na HUPEX berzi. Dakle, radi se o iznosima koji, čak i na kraći rok, višestruko premašuju troškove ekološke rekonstrukcije. Ukoliko bi se govorilo o dužem periodu, troškovi bi, samo za 10 godina, premašivali milijardu eura. Iz ovoga je jasno kakav bi problem – energetski, ekonomski i socijalni – imala Crna Gora u slučaju brzog gašenja TEP-a ili odustajanja od ekološke rekonstrukcije tog postrojenja.

Zaključno, čak i da je period gašenja TE Pljevlja 2030. iako je stav EPCG da bi phase out trebalo da se desi u periodu od 2035. do 2040. godine, projekat ekološke rekonstrukcije je isplativ. Podsjetimo, Njemačka je, kao godinu prestanka korišćenja uglja, definisala 2038, dok određene države članice EU, kao što su Poljska, Hrvatska, Bugarska i Češka, to još nijesu uradile. Slovenačka energetska kompanija, HSE, vodi pregovore sa državom oko rokova, tako što predlaže 2049. kao krajnju tačku, dok tamošnja Vlada insistira na 2033. godini. Realna je pretpostavka da će se, kompromisom, naći na sredini tog perioda. Nijedna susjedna zemlja, uključujući Republiku Srbiju i Bosnu i Hercegovinu, još nijesu definisale godinu phase out-a, već koriste 2050. godinu kao godinu prestanka korišćenja uglja.

Iz svega navedenog, savršeno je jasno da i našoj kompaniji i crnogorskoj ekonomiji savršeno odgovara nastavak radova na ekološkoj rekonstrukciji TEP-a, a da tvrdnje o potencijalnom usmjeravanju dodatnih sredstava (15 miliona evra) ka firmama BB Solar i Bemax naprosto nijesu tačne, jer te radove svakako ne bi izvodile naznačene, nego druge međunarodno relevantne kompanije.

Razumijemo da postoje akteri koji, senzacionalističkim tezama i populističkim optužbama, nastoje da priskrbe pažnju javnosti i naklonost građana Crne Gore, ali  smo sigurni u to da EPCG, kao društveno odgovorna kompanija, nema pravo na podilaženje takvom raspoloženju, budući da njena misija nije u tome da se svidi političkim avanturistima, nego u obezbjeđivanju energetske stabilnosti i, u krajnjem, ekonomskog jačanja naše države.